Beslissende vergaderingen: Oprichting Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht in 1894

Over welke beslissende vergadering hebben we het?

De oprichting van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (VVK) op 5 februari 1894 in Amsterdam

Waarom was die meeting zo beslissend?

De oprichting op initiatief van Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs legt de basis voor het vrouwenkiesrecht.

Wat leidde tot die beslissing?

Arts en activiste Aletta Jacobs diende in 1883 een verzoek in om zich verkiesbaar te stellen voor de gemeenteraad van Amsterdam. In de wet stond dat “Nederlanders” mochten kiezen, en gekozen mochten worden. Het verzoek van Jacobs wordt geweigerd met de verklaring “dat het onmogelijk de bedoeling van den Nederlandschen wetgever geweest kon zijn de vrouw kiesbevoegdheid te geven”. Bij een grondwetswijziging in 1887 wordt voor de zekerheid het woord “mannelijk” toegevoegd aan de kieswet om duidelijk te maken dat kiesrecht alleen bestemd is voor mannen.

Maar de vrouwen geven niet op. Wilhelmina Drucker start met andere feministische vrouwen het weekblad “De vrouw”. In 1889 richten ze de Vrije Vrouwen Vereeniging op.

Twee jaar later wordt de kiesrechtkwestie zeer actueel door de Kamerverkiezingen die in juni 1891 worden gehouden. Drucker presenteert daarvoor een vrouw als kandidaat om de eis voor passief kiesrecht kracht bij te zetten. Dit mislukt echter.

Daarop besluit de Vrije Vrouwen Vereeniging in 1893 te focussen op dit thema: ze besluiten de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht op te richten en roepen vrouwen op zich aan te sluiten.

Aletta Jacobs leest die oproep. Een jaar later is de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht een feit.

Wat waren de gevolgen?

Ook internationaal roeren vrouwen zich voor meer rechten. In het Amsterdamse Concertgebouw vergadert in 1908 de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht met 1200 deelnemers uit 21 landen. Het aantal leden van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht neemt flink toe.

Steeds meer partijen dringen aan op algemeen kiesrecht, dus ook voor vrouwen. Christelijke partijen zien dit echter als in strijd met de “roeping van de vrouw”.

Na 25 jaar strijd beslist de Tweede Kamer op 9 mei 1919 uiteindelijk dat vrouwen, net als mannen, actief kiesrecht moeten krijgen.

Trivia

• In 1922 konden voor het eerst vrouwen gebruik maken van het kiesrecht. De christelijke partijen die zich zo lang verzet hadden tegen het vrouwenkiesrecht, kregen juist veel stemmen van vrouwen.
• In de Nederlandse politiek was tot 2013 de SGP nog tegen het passieve kiesrecht van vrouwen, wat inhoudt dat vrouwen niet op de kieslijst van de partij konden staan.

In de serie “Beslissende vergaderingen” nemen we iedere maand een meeting onder de loep die beslissend was voor de toekomst van de wereld.